การประคบด้วยน้ำ
สามารถเตรียมได้จากการใช้ แถบ หรือมัดผ้าฝ้าย หรือผ้ามัสลิน
อาจใช้ตัวประคบสำเร็จรูปที่ทำจากเยลลี่นำมาหุ้มผ้า หรือง่ายๆ
ก็เป็นผ้าขนหนูที่ใช้อยู่ ซักสะอาดดีแล้ว จุ่มลงในน้ำร้อน หรือน้ำเย็น
หลายๆ ครั้ง ขนาดของผ้าขึ้นกับบริเวณร่างกายที่ต้องการประคบ
ผลที่ได้จากการประคบน้ำร้อนและเย็นคล้ายคลึงกัน แต่การประคบด้วยน้ำร้อน
มักใช้ในกรณีที่ต้องการให้รู้สึกอบอุ่น
ในช่วงเริ่มต้นของการวางผ้าที่ประคบลงไปในส่วนที่ต้องการ
และจุ่มผ้าอีกเมื่ออุณหภูมิกลับมาปกติ
การประคบด้วยน้ำ ถูกนำมาใช้ในการช่วลดการบีบรัดของอวัยวะภายใน
ลดความเจ็บปวด การบวม การหดเกร็งของกล้ามเนื้อ
การประคบมีหลายแบบ เช่น
- ประคบลำคอ
ช่วยบรรเทาอาการเสียงแหบแห้ง กล่องเสียงอักเสบจากการติดเชื้อ คอหอยอักเสบ
ทอนซินอักเสบ ระคายคอ รวมไปถึงการที่ต่อมไทรอยด์
ทำงานมากหรือน้อยกว่าปกติ
- ประคบอก
ใช้บรรเทาความผิดปกติทุกประเภท ที่เกี่ยวกับปอด เช่น โรคถุงลมโป่งพอง
(ภาวะปกติของระบบทางเดินหายใจ
เนื่องมาจากการขาดความยืดหยุ่นของเนื้อปอดและการลดปริมาณของกาซ)
โรคเยื่อหุ้มปอดอักเสบ (การติดเชื้อที่ผนังปอด ทำให้หายใจลำบากและรู้สึกเสียดหน้าอก)
โรคปอดบวม โรคหอบหืด และไอมีเสมหะ โรคเหล่านี้
ควรประคบด้วยการวางผ้าลงไปที่น่าอก อย่างน้อย 1 ชั่วโมง
- ประคบท้อง
ใช้กับอาการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นบริเวณท้อง เช่นท้องเฟ้อ
(มีกาซในกระเพาะมากเกินไป) อาหารไม่ย่อย มีกรดในกระเพาะ
เป็นแผลในกระเพาะหรือบริเวณลำไส้เล็กส่วนต้น
รวมไปถึงการทำงานผิดปกติของตับ เช่น ดีซ่าน ตับอักสบ
การติดเชื้อของตับอ่อน และเบาหวาน ตับอ่อน
เป็นอวัยวะที่อยู่ส่วนบนนของช่องท้อง มีหน้าที่ในการหลั่งสารหลายชนิด
เช่น น้ำย่อย และอินซูลิน
ในการรักษาควรใช้ผ้าประคบวางทับบริเวณช่องท้องอย่างน้อย วันละ 1 ชั่วโมง
- ประคบท้องน้อย
ใช้กับบริเวณท้องน้อยเพื่อรักษาโรคที่เกิดกับกระเพาะปัสสาวะ และมดลูก
เช่นอาการปวดประจำเดือน ปัสสาวะกะปริดกะปรอย และท่อปัสสาวะผิดปกติ
- ประคบลำตัว
ใช้กับโรคบริเวณข้อต่อ เช่น โรคข้อต่ออักเสบ โรคเกาต์ โรคบริเวณข้อต่อ
และอาการปวดที่เกิดเป็นระยะเวลานานๆ และนอกจากนี้ ยังสามารถใช้ได้ผลดี
กับอาการปวดกล้ามเนื้อด้วย
- ประคบแบบคลุม
ต้องใช้ผ้าที่มีผืนใหญ่ และจะต้องนำไปแช่ หรือจุ่มในน้ำเย็นให้เปียกชุ่ม
ก่อนจะนำไปห่อหุ้มร่างกาย แล้วคลุมทับด้วยผ้าห่มอีกชั้นหนึ่ง
การทำเช่นนี้จะช่วยขับสารพิษออกจากเลือดหรือร่างกาย
การห้อด้วยผ้าแบบนี้สามารถใช้ได้เพียง 1 ชั่วโมง ครบ 1
ชั่วโมงต้องต่อด้วยการเช็ดตัวด้วยผ้าที่จุ่มน้ำเย็น บางครั้ง
อาจต้องมีการใช้ผ้าผืนใหญ่อีกผืนชุบลงในน้ำเย็นแล้วหุ้มตัว
สลับกับการเช็ดตัวชุบน้ำเย็นอีกหลายๆ ครั้ง จนกระทั่งเหงื่อออกทั้งตัว
หลังการบำบัดวิธีนี้ควรอาบน้ำเย็น การหุ้มตัวด้วยผ้าชุบน้ำ
สามารถนำมาใช้ในกรณีที่มีการคั่งของเลือดในอวัยวะภายใน
ทำให้การไหลเวียนของเลือดบริเวณผิวหนังดีขึ้น และเหลื่อออกมากขึ้นด้วย
วิธีการนี้ยังมีประโยชน์ในการรักษาในการรักษาโรคทางผิวหนัง
โรคระบบทางเกินหายใจ และโรคเรื้อรัง ยกเว้นในผู้ป่วยที่ร่างกายอ่อนแอมาก
หรือไม่สามารถทนความหนาวได้
- การประคบน้ำแข็ง
ใช้ผ้าเช็ดตัวห่อก้อนน้ำแข็ง
หรืออาจใช้วิธีกรอกน้ำแข็งลงในกระเป๋าน้ำร้อนที่ทำมาจากยางพารา
หรือใช้ถุงเยลลี่สำหรับประคบที่แช่ช่องแข็งจนเย็นจัด ห่อผ้า
แล้วนำไปประคบบริเวณที่ต้องการ หากไม่สะดวกในการประคบด้วยน้ำแข็ง
อาจใช้จุ่มอวัยวะนั้นในน้ำแช่น้ำแข็ง 10-12 นาที
หรือใช้ก่อนน้ำแข็งลูบไปมาเป็นเวลา 5-7 นาที
วิธีนี้นิยมใช้ในกรณีที่ต้องการลดการไหลเวียนของเลือด ไปยังส่วนต่างๆ
ของร่างกายซึ่งอักเสบจากอาการเคล็ดขัดยอด การบาดเจ็บจากกีฬา
หรืออุบัติเหตุ